Bátnedikšuma várás ohcaluvvo eanemus Estteeatnamii – oahpásnuva rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusa statistihkaide

Rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusa statistihkat sisttisdollet dieđu ovdamearkka dihte das, maidda riikkaide Suomas lea ohcaluvvon dikšuma várás ja mot Kela (Áel) lea mieđihan buhtadusaid olgoriikkain addojuvvon dikšumis. Rájiid rasttildeaddji dearvvašvuohtafuolahusa kontáktačuoggá ja Kela čohkken statistihkka gávdno kontáktačuoggá Slideshare-konttos. Olgoriikkain addojuvvon bátnedikšumis lea iežas statistihkka. Dikšuma várás ohcaleapmi dárkkuha dan, ahte olmmoš mátkkošta olgoriikkaide vásedin oažžut buohccedikšuma.

Statistihkaid dulkomis ferte váldit vuhtii, ahte statistihkas oidnojit dušše dat dikšuma várás ohcaleami dilit, main olmmoš lea ohcan buhtadusaid Kelas. Buhtadusaid sáhttá maid ohcat vel guhtta mánu dikšuma maŋŋel, nu ahte dieđuid oidnon sáhttá ádjánit statistihkas.

Dikšuma várás ohcaluvvo eanemus Estteeatnamii

Suomas ohcaluvvui iešoaivves dikšuma várás eanemus Estteeatnamii, Espánnjai, Duiskii, Polskii ja Belgiai. Dikšumii ohcaleapmi olgoriikkaide lea leamaš luoitime maŋemus jagiid. Jagi 2022 statistihkain sáhttá goitge vuohttit unnánaš loktaneami jagi 2021 ektui Kela máksin buhtadusaid mearis.

Jagi 2022 Kela mieđihii iešoaivválaš dikšumii ohcaleami buhtadusaid vel boares málle mielde, dehege dávisteaddji ládje dego olmmoš livččii geavahan priváhta dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaid Suomas. 2023 rájes iešoaivválaš dikšuma buhtadusmálle lea nuppástuvvan ja Kela máksá buhtadusa eanemusat dan veardde, maid danveardásaš dikšun livččii máksán áššehasa iežas buresbirgenguovllus Suomas.

Dálkkasbuhtadusaid mearri loktaneame

Statistihkaid mielde olgoriikkain šaddan dálkkasgoluid buhtadusmearit leat loktanan ovddit jagis. Statistihkat mieđihuvvoje measta 100 000 euro, go jagi 2021 mearri bázii vuollái 70 000 euro. Submi ii goitge leat loktanan lihkka alladin go jagi 2020, goas EU-guovllus šaddan dálkkasbuhtadusat mieđihuvvoje badjel 140 000 euro.

Ovdalobálaš dikšuma golut lassánan

Olgoriikii sáhttá ohcalit maid EU-ásahusa mieldásaš ovdalobiin. Ovdalohpi lea máksočatnaseapmi, man Kela mieđiha, juos almmolaš dearvvašvuohtafuolahus bealušta dan. Juos buohccis lea ovdalohpi, sutnje alccesis báhcá máksima várás dušše báikkálaš áššehasmáksu. Dikšuma duođalaš golut leat leamaš buohccedikšunbiirriid ovddasvástádusa nalde ja 2023 rájes buresbirgenguovlluid ovddasvástádusa nalde.

Jagi 2022 ovdalobit ohccojuvvoje 143 ja mieđihuvvoje 81, mii lei veaháš unnit go ovddit jagiid. Jagi 2022 buohccedikšunbiirret goitge mákse ovdalobi mieldásaš dikšumis eanet go ovddit jagiid,  1 125 230 euro. Ovdamearkka dihte 2021 dávisteaddji submi lei 707 198 euro. Dát sáhttá muitalit das, ahte ovdalobiin lea diibmá ohcaluvvon oažžut divrasit dikšuma.

Bátnedikšumii ohcaleapmi lea lassánan veaháš

Bátnedikšuma statistihkain čielgá, ahte dego ovddinai jagiid, maid jagi 2022 bátnedikšumii ohcaluvvui eanemus Estteeatnamii.

Buhtadusohcamušaid ja mieđihuvvon buhtadusaid mearri lea leamaš luoitime maŋemus jagiid, muhto jagi 2022 statistihkain oidno unnánaš loktaneapmi jagi 2021 ektui. Jagi 2022 iešoaivválaš bátnedikšuma buhtadusat mieđihuvvoje oktiibuot sulaid 108 000 euro, jagi 2021 sulaid 91 000 euro.

EU-guovllu olggobeal dikšumis eai dás maŋás mieđihuvvo buhtadusat

Jagi 2022 statistihkain oidnojit dieđut das, mot Kela lea mieđihan buhtadusaid EU-guovllu olggobeal riikkain šaddan dikšungoluide. Kela buhttii dikšuma dakkár diliin, main golut ledje šaddan fáhkkestaga buohccáma, guhkesáiggebuozalmasa, áhpehisvuođa dehe riegádahttima dihte. Buhtadus lei unni goluid meari ektui.

Dego ovdditnai jagiid, maiddái jagi 2022 eanemusat dákkár buhtadusat mieđihuvvoje Thaieatnamis (42 000 euro), Durkkas (19 000 euro) ja Ovttastuvvan stáhtain (5000 euro) addojuvvon dikšumis.

Jagi 2023 rájes Kela ii šat mieđit buhtadusaid EU- ja Eeg-riikkas, Sveicca, Stuora-Británnia ja Davvi-Irlándda olggobealde šaddan dikšungoluin.