Suoma dearvvašvuohtafuolahusa vuogádat
Suoma dearvvašvuohtafuolahusa vuogádat vuođđuduvvá almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaide, maidda juohke okta riikkas fásta orru lea vuoiggalaš. Dasa lassin buohkain lea riekti oažžut Suomas orodeami áigge hohpolaš dikšuma.
Suoma vuođđolága mielde almmolaš váldi ferte dorvvastit juohkehažžii nohkka buriid sosiála- ja dearvvašvuohtabálvalusaid. Dasa lassin Suomas doibmet eatnatlohkosaš priváhta dearvvašvuohtabálvalusa buvttadeaddjit.
Almmolaš dearvvašvuohtafuolahus
Suomas buresbirgenguovlluin, Helssega gávpogis ja HUS-ovttastumis lea ovddasvástádus dearvvašvuohtafuolahusa ordnemis.
Buresbirgenguovlu sáhttá ordnet bálvalusaid nu ahte buvttada daid ieš dehe ovttas eará buresbirgenguovlluiguin. Bálvalusat sáhttet háhkkojuvvot maid priváhta fitnodagain dehe organisašuvnnain dehe nu ahte áššehassii addojuvvo bálvalanseđel. Buresbirgenguovllut sáhttet dárbbu mielde oastit dikšuma maid olgoriikkain.
Lágain lea mearriduvvon sierra, maid dearvvašvuohtabálvalusaid buresbirgenguovlu ferte ordnet. Buresbirgenguovllut sáhttet láhkaásaheami rájiid siskkobealde lihkká mearridit, mot dat ollahuhttet bálvalusaid. Dán dihte bálvalusain sáhttet leat guovlluguovdasaš erohusat.
Dearvvašvuohtabálvalusat juohkásit vuođđodearvvašvuohtafuolahussii ja spesiálabuohccedikšumii
Vuođđodearvvašvuohtafuolahusa bálvalusat buvttaduvvojit dábálaččat sosiála- ja dearvvašvuohtaguovddážiin ja spesiálabuohccedikšuma bálvalusat dábálaččat buohcceviesuin. Muhtin gáibideaddji dehe hárvenaš buozalmasaid dikšun dehe gáibideaddji doaibmabijut leat čohkkejuvvon riikkaviidosaččat ovtta buohccevissui.
Buohcci dikšun ordnejuvvo juogo vuođđo- dehe spesiálabuohccedikšumis dađi mielde, man gáibideaddji dikšuma son dárbbaša. Doavttir árvvoštallá dikšundárbbu ja sádde dárbbu mielde spesiálabuohccedikšumii.
Buohcci ii sáhte ieš válljet, addojuvvogo dikšun vuođđo- vai spesiálabuohccedikšumis. Buohcci sáhttá dattetge válljet dikšumis ovddasvástideaddji dearvvašvuohtastašuvnna sihke ovttas doaktáriin spesiálabuohccedikšuma addi ovttadaga.
Loga dikšunbáikki válljemis (Suomi.fi) (suomagillii)
Oahpásnuva maid: Maid mávssán dikšumis almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas?
Priváhta dearvvašvuohtafuolahus
Priváhta dearvvašvuohtabálvalusat dievasmahttet almmolaš bálvalusaid, ja dat buvttadit ráhpadis njealjádasa buot sosiála- ja dearvvašvuohtabálvalusain Suomas. Priváhta bálvalanbuvttadeaddjit, dehege fitnodagat, iehčanas ámmátbargit, organisašuvnnat ja vuođđudusat, sáhttet vuovdit bálvalusaideaset juogo buresbirgenguovlluide dehe njuolga áššehasaide.
Priváhta dearvvašvuohtafuolahusa fitnodagas ferte leat eiseválddi addin lohpi doibmii. Lobi mieđiha guovlluhálddahusvirgelágádus (Avi) dehe Sosiála- ja dearvvašvuohtasuorggi lohpe- ja bearráigeahččanvirgelágádusas (Valvira).
Dearvvašvuohtafuolahusa fitnodagaid doaibmalobit sáhttet dárkkistuvvot Soteri-registaris.(suomagillii)
Olugo dikšun máksá priváhta dearvvašvuohtafuolahusasa?
Doavttir doaibmá dávjá priváhta dearvvašvuohtafuolahusas iehčanas ámmátbargin ja mearrida iešheanalis hattiidis. Vuođđodoaktára bálkkašumit leat dábálaččat spesiáladoaktára bearran bálkkašumiid hálbbibut.
Doavtterbálkkašumiid vuođđun lea dávjá áigi, mii doaktáris gullá áššehasa dikšumii, buohcceáššegirjjiide oahpásnuvvamii, buohccemuitalusa čállimii ja dutkanbohtosiid čađamannamii.
Sáhtát ohcat Kelas buhtadusaid priváhta dearvvašvuohtafuolahusa goluin.
Oahpásnuva maid: Priváhta dearvvašvuohtafuolahusa haddedieđut (suomagillii)
Organisašuvnnat
Suomas doibmet eatnatlohkosaš organisašuvnnat, mat sáhttet doaibmat bálvalanbuvttadeaddjin buresbirgenguovlluide ja njuolga riikkavuložiidda. Daid bálvalusat dievasmahttet almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa. Máŋggaid organisašuvnnaid ulbmilin sáhttá leat ovdamearkka dihte álbmotdearvvašvuođa ovddideapmi dehe buohcci doarjun buozalmasas ceavzimis. Organisašuvnnain sáhttá oažžut ovdamearkka dihte veardidandoarjaga. Organisašuvnnaid doaibma ii vuođđuduva vuoittu háhpohallamii ja vuođđuduvvá dávjá eaktodáhtolašvuhtii.
Suomas doibmi sosiála- ja dearvvašvuohtasuorggi álbmotservvid dáhkkeorganisašuvdna lea SOSTE.
Dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolbmot
Dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolbmot juhkkojuvvojit Suomas lágalažžan dahkkon ja namahussuddjejuvvon ámmáhiidda.
Sosiála- ja dearvvašvuohtasuorggi lohpe- ja bearráigeahččanvirgelágádus (Valvira) bajásdoallá JulkiTerhikki-registara buot lágalažžan dahkkon ja namahussuddjejuvvon ámmátnamahusaid geavaheaddji dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolbmuin. Sáhtát dárkkistit registaris du dikšon olbmo ámmátgelbbolašvuođa.
Eiseváldi ferte ilmmuhit nuppi EU-riikkaid eiseválddiide, juos dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolbmo doaibma ráddjejuvvo dehe juos dat gildojuvvo.
Sosiála- ja dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolbmuid registtar JulkiTerhikki (Valvira.fi) (suomagillii)
Dearvvašvuohtafuolahusa bagadallan
Suomas sosiála- ja dearvvašvuohtaministeriijas (SDM) lea ovddasvástádus sosiála- ja dearvvašvuohtapolitihkas ja dat válmmaštallá láhkaásaheami. Ministeriija stivre dearvvašvuohtafuolahusa ovttas iežas vuollásaš virgelágádusaiguin ja lágádusaiguin.
SDM vuollásaš virgelágádusat leat
- Dearvvašvuođa ja buresbirgema lágádus (DBL)
- Dálkkassuorggi dorvvolašvuohta- ja ovddidanguovddáš (Fimea)
- Suonjardandorvoguovddáš (SDG)
- Bargodearvvašvuohtalágádus (BDL)
- Sosiála- ja dearvvašvuohtafuolahusa lohpe- ja gozihanvirgedoaimmahat (Valvira).