Earenoamáš olmmošjoavkkuid buohccedikšun Suomas
Dihto olmmošjoavkkuid vuoigatvuođas dikšumii ja dikšuma ordnemis lea ásahuvvon sierra álbmotlaš láhkaásaheamis. Dán siiddus muitaluvvo olgoriikkain boahtán vearjogeatnegasaid, fáŋggaid ja olbmuid, geat leat dikšunčuovvumušas, buohccedikšumis Suomas.
Vearjogeanegas, guhte boahtá olgoriikkain
Bealuštanfámuin lea ovddasvástádus vearjogeatnegasaid dearvvašvuohtafuolahusas das fuolakeahttá, man riikkas vearjogeatnegas lea boahtán Supmii. Buohccedikšun addojuvvo dalle go
- buozalmas, váddu dehe vihki lea dihtton, gávnnahuvvon dehe vearránan bálvalusa áigge
- dehe go gažaldagas lea áššáigullevačča bálvalussii boađedettiin fuomášuvvon dikšuma gáibideaddji buozalmas, mii ii leat eastán bálvalussii dohkkeheami.
Bálvalusat leat nuvttá. Bealuštanfámut sáhttá háhkat bálvalusaid almmolaš ja priváhta bálvalanbuvttadeddjiin.
Jos boađát EU- dehe Eeg-riikkas dehe Šveiccas Supmii čađahit vearjogeatnegasvuođa, dus lea maid vuoigatvuohta iežat dárbbašan dikšumii almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas, vaikko dus ii livčče Suomas ruovttugielda.
Dutkkalmas- dehe giddagasfáŋga
Stáhta ovddasvástádussan lea gokčat visot dutkkalmas- ja giddagasfáŋgga dearvvašvuohtafuolahusa goluid fuolakeahttá das mii lea olbmo ruovttugielda dehe ruovttueanan. Eaktun lea, ahte fáŋgala olggobeale ordnenvuloš dutkama dehe addojuvvot áigojuvvon dikšuma čujuha dehe dohkkeha Rihkusčuovvumušlágádusa doavttir. Fáŋggas lea vuoigatvuohta oažžut dálkkodeami, dutkama ja eará dearvvašvuohtafuolahusa fáŋgalis.
Bolesa duohkásis váldán dutkkalmasfáŋga, giddejuvvon dehe gitta váldon
Bolesa seailluhan dutkkalmasfáŋgga, giddejuvvon dehe gitta váldon olbmo almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusain bearranvuloš áššehasmávssut máksojuvvojit stáhta váriiguin. Máksin gáibida, ahte boles lea ordnen doaktára ja ahte dát lea gávnnahan dárbbašlažžan bálvalusaid, mat galget addojuvvot.
Go olbmos lea ruovttugielda Suomas, olbmos lea vuoigatvuohta almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaide seamma ládje go earáinnai, geat orrot Suomas. Friddjavuođas massán olbmo dearvvašvuohtafuolahusa ordne dat gielda dehe gieldaovttastupmi, man ovttadagas dikšuma lágideapmi lea vuogálaš.
Dikšuma goluid ovddasvástádus earret áššehasmávssuid lea ruovttugielddas dehe buohccedikšunbiirres. Jos olbmos ii leat ruovttugielda Suomas, stáhta máksá su dikšuma goluid ollásit.
Stáhta atná ávvira njoammudávddaid vuostálastinbarggu ordnemis. Friddjavuođas massán olbmo ruovttugielda máksá daid njoammudávddaid dikšumii merrojuvvon dálkasiid, mat leat buhcciide nuvttá.
Olmmoš guhte lea dikšunčuovvumušas
Dikšunčuovvumušain dárkkuhuvvo ráŋggáštussii dubmekeahttá guđđojuvvon olbmui merrojuvvon dáhtus sorjjasmeahttun psykiátralaš buohcceviessodikšun. Dikšuma goluid ovddasvástádus lea olbmo ruovttugielddas.
Jos gažaldagas lea dikšunčuovvumuša riikkaidgaskasaš ollašuhttin, Suopma ja áššáigullevaš stáhta soahpaba ollašuhttima goluid ovddasvástádusas sierra. Dikšunčuovvumušaid riikkaidgaskasaš ollašuhttima oktavuođaid doallamis vierrostáhtaid eiseválddiide fuolaha vuoigatvuohtaministeriija.
Jos goluid ovddasvástádus lea ollašuhttinstáhtas ja dikšunčuovvumuš ollašuhttojuvvo Suomas, Suoma stáhtas lea ovddasvástádus dassážii, go dáhtus sorjjasmeahttun dikšumii mearrama eavttut leat čielggaduvvon mielladearvvašvuohtalága mielde. Dán maŋŋel olbmo ruovttugielddas lea ovddasvástádus dikšungoluin. Jos dikšumii merrojuvvon olbmos ii leat ruovttugielda Suomas, stáhtas lea ovddasvástádus dikšungoluin.