Buohcci vuoigatvuohta dikšumii
Vuoigatvuohta Suoma almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaide vuođđuduvvá vuosttaš sajis riikkas orrumii. Olgoriikkain boahtti olbmos sáhttá leat vuoigatvuohta dikšumii EU-láhkaásaheami dehe riikkaidgaskasaš soahpamuša vuođul, vaikko son ii oro bissovaččat Suomas. Buot olbmuin lea riikkavulošvuođas dehe ruovttueatnamis fuolakeahttá vuoigatvuohta hohpolaš dikšumii almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas.
Juohkeovttas lea vuoigatvuohta hohpolaš dikšumii
Juohkeovttas lea vuoigatvuohta oažžut Suomas hohpolaš dikšuma fuolakeahttá riikkavulošvuođas, ruovttueatnamis dehe Suomas orruma ákkas. Hohpolaš dikšumiin oaivvilduvvo ovdamearkka dihte dikšun, mii addojuvvo fáhkkestaga buohccáma, dáhpedorpmi dehe lihkohisvuođa dihte.
Olgoriikkain boahtti olbmos lea dábálaččat alddis ovddasvástádus hohpolaš dikšuma goluin, jos son boahtá EU:a olggobeale riikkas iige sus lea Suomas ruovttugielda. Maiddái dáhkádusfitnodat sáhttá buhttet goluid.
Suomas bissovaččat orru vuoigatvuohta dikšumii
Suomas bissovaččat orrus lea álohii vuoigatvuohta buot almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaide buresbirgenguovllu áššehasmávssuin. Bissovaš orrumiin dárkkuhuvvo, ahte olbmos lea ruovttugielda Suomas.
Digi- ja väestötietovirasto (sámás: Digi- ja álbmotdiehtovirgelágádus) (ovddeš magistráhta) registrere ruovttugieldda dieđu álbmotdiehtoregisttarii. Almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa doaibmaovttadagat, dego dearvvašvuohtaguovddážat, dárkkistit álbmotdiehtoregistaris buohcci dieđuid ruovttugielddas. Diehtu ruovttugielddas dárkkistuvvo, vai dikšunaddi máhttá bearrat goluid rievttes buresbirgenguovllus.
Olmmoš, geas lea Suomas ruovttugielda, máksá almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusain áššehasmávssu. Áššehasmávssu eanemusmearit leat lágas mearriduvvon. Gielddat ja gieldaovttastumit sáhttet bearrat maid eanemusmeari unnit mávssuid dehe addit bálvalusa nuvttá.
Nuppi EU- dehe Eeg-riikkas dehe Sveiccas boahtti vuoigatvuohta dikšumii
Suomas gaskaboddasaččat orodeaddjis lea vuoigatvuohta dálkkasdieđalaččat vealtameahttun dikšumii, jos nuppi EU- dehe Eeg-riikkas dehe Sveiccas lea ovddasvástádus su buohccedikšuma goluin. Dálkkasdieđalaččat vealtameahttun dikšun lea dakkár dikšun, man olmmoš ferte oažžut, vai son sáhttá oadjebasat joatkit orodeamis Suomas álgovuolggalaš plánas mielde. Dearvvašvuohtafuolahusa ámmátolmmoš, dábálaččat doavttir, mearrá makkár dikšuma olmmoš ferte oažžut. Dikšundárbbu árvvoštallamis váldojuvvo vuhtii olbmo Suomas orruma bistin.
Nuppi EU- dehe Eeg-riikkas dehe Sveiccas boahtti olmmoš oažžu dálkkasdieđalaččat vealtameahttun dikšuma seamma lágiin ja seamma áššehasmávssuin go dat, gii orru Suomas, go son čájeha eurohpalaš buohccedikšungoartta almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas.
EU-láhkaásaheapmi dorvvasta vuoigatvuođa oažžut dikšuma almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas maid dakkár olbmui, gii bargá Suomas, muhto orru olgoriikkain.
Sosiáladorvosoahpamušat addet dihto olmmošjoavkkuide vuoigatvuođa oažžut dikšuma almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas
Suopma lea dahkan guovttágaskasaš sosiáladorvosoahpamušaid máŋggaiguin sierra riikkaiguin. Juohke soahpamušas lea sierra meroštallojuvvon, maid sosiáladorvvu surggiid ja maid olmmošjoavkkuid soahpamuš guoská. Dábálaččat sosiáladorvosoahpamušat gusket ealáhagaid. Austráliain, Kanada Quebecain ja Israeliin dahkkojuvvon soahpamušain leat maid mearrádusat, mat gusket buohccedikšuma. Guđesge soahpamušas leat sierra meroštallojuvvon, main olmmošjoavkkuin lea vuoigatvuohta dikšumii almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas ja guoskágo dikšunriekti dušše njuolggodikšuma vai visot almmolaš dearvvašvuohtafuolahusa bálvalusaid.