Dálkkasbuhtadusvuogádagaid veardádallan: Suomas leat márkaniin eanet ođđa dálkasat

– Suoma ja Ođđa-Selándda veardádallan lea miellagiddevaš, daningo riikkain leat sullalaga dearvvašvuođa fuolahusvuogádagat, maid goasttádusat orru guovdu leat lahkalaga nubbi nuppi. Riikkaid dálkkasbuhtadusvuogádagat ja dálkkasmárkanat leat goitge hui sierralágánat, dadjá Áel:a dutki, provisora Katri Aaltonen.

Mot nappo dálkkasbuhtadusat bistet Suomas ja Ođđa-Selánddas? Suomas ruovttudoalut, mat dinejit unnimusat, atnet dálkkasiidda stuorit oasi oppalašgeavahusasteaset go oludinejeaddjit. Ođđa-Selánddas agáiduvvan olbmuin alla iežasovddasvástádusaid ja sosioekonomalaš sajádaga gaskkas ii leat fuomášuvvon dehálaš oktavuohta.

– Measta juohke viđat suopmelaš guođđá dálkasiid oasttekeahttá dehe eará divššuid geavakeahttá goluid dihte. Dávjjimusat dálkasiin ja divššuin šaddet árvvoštallat seastit dat olbmot, geaid dietnasat leat unnit ja dearvvašvuohtadilli heittot, dadjá Aaltonen, gean nákkosgirjedutkamuš olggosaddojuvvui Dutkanpublikašuvnnat-ráiddus.

Ođđa-Selánddas eanas dearvvašvuođa buncaraggáide lea oažžumis ollásit buhttejuvvon dálkasat, muhto molssaeavttut leat unnit ja válljašupmi doallá sisttis eanet boarrásit dálkasiid go Suomas. Maiddái ođđa dálkkasinnovašuvnnaid mearri márkaniin lea Suomas viiddit.

Suomas dálkasa hattis sáhttá oažžut 40 proseantta, 65 proseantta dehe 100 proseantta buhtadusa. Ođđa-Selánddas eanas dálkasiin leat ollásit buhttejuvvon. Maiddái buhttenvuloš dálkkasválljašumit leat sierralágánat. Suomas máŋggat láivviid ja gaskaboddasaš dávdamearkkaide adnon dálkasat leat buhtadusvuogádaga olggobealde. Kronalaš ja váddásit buozalmasaide leat fállun máŋggat ođđa dálkasat sihke máŋggat molssaeavttut, mat leat dikšuma dáfus lahkalaga nuppiideaset.

Gáldu: Affordability of medicines from the pharmaceutical system perspective. Comparative analysis of Finland and New Zealand. Aaltonen, Katri. Itä-Suomen yliopisto, 2017. The Social Insurance Institution of Finland, Studies in social security and health 146, 2017.