Buohccedikšunvuoigatvuođat seilot eanasin ovddešlágánin maiddái ođđa brexit-soahpamuša áigge
8.2.2021
Stuora-Británnia ja EU dahke 24.12.2020 ođđa ovttasbargo- ja gávpesoahpamuša, masa gullet njuolggadusat das, mot 1.1.2021 rájes rájiid rastá johttiid sosiáladorvu mearrahuvvá. Soahpamuša mielde buohccedikšunvuoigatvuođat seilot guhkás ovddešlágánin ja Stuora-Británnias buohtastahttojuvvo daid buohta EU-riikii. Spiehkastahkan dása lea dikšuma várás ohcaleapmi, mii lea dás maŋás vejolaš dušše ovdalobiin.
Juos jođát Suoma ja Stuora-Británnia gaskka, du vuoigatvuohta dikšumii mearrahuvvá maid 1.1.2021 maŋŋel seamma ládje go ovdalge. Ođđa soahpamuša mielde Stuora-Británnia buohtastahttojuvvo eanas EU-riikii buohccedikšunvuoigatvuođaid oasis. Dát dárkkuha, ahte juos orodat gaskaboddasaččat Stuora-Británnias, sáhtát čujuhit iežat vuoigatvuođa dikšumii Suoma mieđihan eurohpalaš buohccedikšungoarttain dehe duođaštusain, mii buhtte dan gaskaboddasaččat. Bássa ii dálá dilis dohkkehuvvo dikšunriekteduođaštussan, go dikšun lea addojuvvon 1.1.2021 dehe dan maŋŋel. Juos don leat šaddan ieš máksit Stuora-Británnias iežat oažžun dálkkasdieđalaččat vealtameahttun dikšuma goluid, don sáhtát ohcat buhtadusa maŋálgihtii juogo Stuora-Británnias dehe Kelas (Áel:s).
Juos boađát gaskaboddasaččat Stuora-Británnias Supmii, don sáhtát čájehit iežat vuoigatvuođa dikšumii Suomas
- Stuora-Británnia mieđihan eurohpalaš buohccedikšungoarttain
- duođaštusain, mii buhtte gaskaboddasaččat eurohpalaš buohccedikšungoartta
- eurohpalaš buohccedikšungoartta sulastahtti goarttain, man Stuora-Británnia lea mieđihan brexit-earrosoahpamuša biirii gullevaččaide.
Buot ovdal namuhuvvon goarttaiguin oaččut gaskaboddasaš Suomas orrumat áigge dálkkasdieđalaččat vealtameahttun dikšuma almmolaš dearvvašvuohtafuolahusas áššehasmávssu hattiin. Dasa lassin goarttain oaččut buhtadusa Kelas (Áel:s) priváhta dearvvašvuohtafuolahusas addojuvvon dikšuma goluin sihke doaktára mearran dálkasiid ja buozalmasa dikšuma dihte dahkkojuvvon mátkkiid goluin.
Dikšumii ohcaleapmi Stuora-Británnia ja Suoma gaskkas vejolaš dušše ovdalobiin
Juos háliidat mátkkoštit Stuora-Británniai dikšuma várás almmá ovdalobi haga 1.1.2021 maŋŋel, Stuora-Británnias ii leat lágas mearriduvvon geatnegasvuohta váldit du dikšuma várás. Čielggat dikšunaddis váldet dat du dikšuma várás ja maid dikšun máksá. Válddáthan vuhtii, ahte Kela (Áel) ii buhtte dikšumis šaddan goluid, juos don leat vásedin mátkkoštan Stuora-Británniai atnit dearvvašvuođa bálvalusaid. Dan sadjái don sáhtát ain ohcalit Stuora-Británniai dikšuma várás, juos dus lea Kela mieđihan ovdalohpi. lassidieđut ovdalobálaš dikšuma várás ohcaleamis gávnnat fáddásiidduineamet Dikšuma várás olgoriikkaide ovdalobiin.
Seamma ládje, juos ohcalat Stuora-Británnias Supmii 1.1.2021 maŋŋel atnit Suoma dearvvašvuođa bálvalusaid, Suomas ii leat geatnegas váldit du dikšuma várás. Don govččat ieš buot dikšumat goluin. Dan sadjái don sáhtát ain ohcalit Supmii dikšuma Stuora-Británnia mieđihan ovdalobiin. Lassidieđut ovdalobálaš dikšuma várás ohcaleamis Supmii gávnnat fáddásiidduineamet Dikšumii Supmii ovdalobiin.
Sáhtát čuovvut Kela siidduin áigeguovdileamos dili Stuora-Británnia EU-earu geavada váikkuhusain buohccedikšumii.